Bệnh về lách (Lách to, ung thư lá lách)
► Bệnh lách to
Hầu hết mọi người không có triệu chứng với lá lách to. Vấn đề thường phát hiện trong kiểm tra thể chất thường xuyên. Bác sĩ sẽ không thể cảm nhận được lá lách có kích thước bình thường, trừ khi rất gầy, nhưng có thể cảm thấy lá lách to.
Điều trị lá lách to tập trung vào việc làm giảm các vấn đề cơ bản. Mặc dù phẫu thuật loại bỏ một lá lách to không phải là một lựa chọn đầu tiên, nó có thể là một lựa chọn trong những tình huống nhất định.
Các triệu chứng
Lá lách to có thể gây ra:
- Không có triệu chứng, trong một số trường hợp.
- Đau hay đầy bụng trên bên trái có thể lan lên vai trái.
- Cảm thấy đầy bụng mà không ăn hoặc sau khi ăn chỉ một lượng nhỏ, điều này có thể xảy ra khi lá lách to ép vào dạ dày.
- Thiếu máu, mệt mỏi.
- Thường xuyên bị nhiễm trùng, dễ chảy máu.
Đi khám bác sĩ ngay nếu đau ở vùng bụng trên bên trái, đặc biệt nếu nghiêm trọng hoặc cơn đau tồi tệ hơn khi có một hơi thở sâu.
Nguyên nhân
Một số bệnh nhiễm trùng và các bệnh có thể gây lên lách to. Các hiệu ứng về lá lách có thể chỉ là tạm thời, tuỳ theo cách điều trị. Những yếu tố tạo ra bao gồm:
Phản ứng nhiễm vi rút, chẳng hạn như bạch cầu đơn nhân.
Các biến chứng
Biến chứng tiềm năng của lách to là:
Nhiễm trùng. Bởi vì lách to có thể làm giảm số lượng tế bào máu, hồng cầu, tiểu cầu và bạch cầu khỏe mạnh trong máu, có thể phát triển các bệnh nhiễm trùng thường xuyên. Thiếu máu và tăng tan huyết cũng có thể.
Vỡ lá lách. Ngay cả lá lách khỏe mạnh mềm mại cũng dễ dàng bị hư hỏng, đặc biệt là trong tai nạn xe hơi. Khi lách to, khả năng vỡ lớn hơn nhiều. Vỡ lách có thể gây chảy máu vào ổ bụng đe dọa tính mạng.
Phương pháp điều trị và thuốc
Nếu lách to gây biến chứng nghiêm trọng hoặc vấn đề cơ bản không thể được xác định hoặc được điều trị, phẫu thuật cắt bỏ lá lách (cắt lách) có thể là một lựa chọn. Trong thực tế, trong trường hợp mãn tính hay quan trọng, phẫu thuật có thể cung cấp hy vọng tốt nhất để phục hồi.
Loại bỏ lá lách yêu cầu xem xét cẩn thận. Có thể sống một cuộc sống năng động mà không có lá lách, nhưng có nhiều khả năng nghiêm trọng hoặc thậm chí nhiễm trùng đe dọa tính mạng, bao gồm nhiễm trùng sau cắt lách, có thể xảy ra ngay sau khi cắt lách. Đôi khi, xạ trị có thể thu nhỏ lá lách để có thể tránh được phẫu thuật.
Phong cách sống và biện pháp khắc phục
Nếu có lách to, tránh những môn thể thao, chẳng hạn như bóng đá và khúc côn cầu và hạn chế các hoạt động khác theo khuyến cáo của bác sĩ. Sửa đổi hoạt động có thể làm giảm nguy cơ vỡ lá lách.
Mang đai an toàn là rất quan trọng. Nếu đang trong một tai nạn, dây an toàn có thể giúp ngăn ngừa thương tích cho lá lách.
Cuối cùng, hãy chắc chắn để giữ chủng ngừa theo khuyến cáo.
► Ung thư lá lách
Ung thư lá lách là tình trạng phát triển các tế bào ung thư tạo thành khối u trên lá lách của người bệnh. Lá lách là một cơ quan thuộc về hệ bạch huyết, nằm ở phần bụng phía trên bên trái cơ thể con người.
Vai trò của lá lách:
- Lọc các tế bào máu bị hư hỏng
- Ngăn ngừa nhiễm trùng bằng cách tạo ra các tế bào miễn dịch được gọi là lymphocytes
- Giúp đông máu bằng cách lưu trữ lại các tế bào hồng cầu và tiểu cầu
Khi các tế bào ung thư phát triển trên lá lách, chúng gây ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống miễn dịch, sức khỏe và sự phát triển bình thường của dòng máu.
Ung thư lá lách là một dạng u lympho – một loại ung thư ảnh hưởng đến hệ bạch huyết
Ung thư lá lách có thể là chủ yếu nếu phát triển tại lá lách trước khi lan sang các cơ quan khác. Là thứ yếu nếu tế bào ung thư phát triển trên các cơ quan khác trước khi lây truyền sang lá lách. Dù là chủ yếu hay thứ yếu thì ung thư lá lách cũng không phải là một bệnh lý phổ biến.
Triệu chứng của ung thư lá lách
Ung thư phát triển trên lá lách hoặc từ cơ quan khác lây truyền sang lá lách đều có thể khiến lá lách sưng phù và mở rộng. Điều này gây ra các triệu chứng bao gồm:
- Nhanh no khi ăn uống
- Đau ở phần bụng trên bên trái
- Dễ chảy máu và khó cầm máu
- Thiếu máu do số lượng tế bào hồng cầu thấp
- Người mệt mỏi, suy yếu
Các triệu chứng khác của ung thư lá lách cũng có thể bao gồm:
– Sưng phù hạch bạch huyết
- Sốt
- Đổ mồ hôi nhiều
- Ớn lạnh
- Giảm cân
- Sưng chướng bụng
- Đau ngực hoặc tức ngực
- Ho
- Hụt hơi
Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ
Ung thư lá lách thường là do sự phát triển quá mức của các tế bào bạch cầu hoặc tế bào miễn dịch lymphocytes trong lá lách. Bệnh ung thư bạch cầu và bệnh u lympho được xem là những nguyên nhân chính gây ung thư lá lách. Ngoài ra, các loại ung thư như ung thư vú, ung thư phổi, ung thư da có thể lây truyền các tế bào ung thư sang lá lách và gây ung thư lá lách.
- Nam giới
- Lớn tuổi
- Có một bệnh lý hoặc điều kiện ảnh hưởng đến hệ miễn dịch như bệnh HIV, cấy ghép tạng…
- Hút thuốc lá
- Di truyền do người thế hệ trước có tiền xử bị ung thư bạch cầu
- Tiếp xúc hoặc làm việc trong môi trường chứa nhiều hóa chất độc hại
- Người có hội chứng và các rối loạn di truyền nhất định điển hình như bệnh DOWN
- Người đang hoặc đã điều trị bằng hóa trị và xạ trị (những phương pháp điển hình dùng điều trị bệnh ung thư nói chung)
Điều trị ung thư lá lách
Nếu người bệnh được chuẩn đoán là ung thư lá lách, hầu hết các trường hợp đều cần đến phẫu thuật để điều trị.
Có hai loại phẫu thuật, bao gồm:
Nội soi: Các bác sĩ thực hiện bốn vết mổ nhỏ trên vùng bụng xung quanh lá lách, sử dụng máy quay siêu nhỏ để quan sát lá lách sau đó cắt và loại bỏ nó thông qua một ống thông. Bởi vì các vết mổ nhỏ hơn nên phẫu thuật nội soi giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng hơn.
Phẫu thuật mở bụng: Các bác sĩ thực hiện mở bụng của người bệnh sau đó tiến hành cắt bỏ lá lách như bình thường.
Ngoài phẫu thuật, điều trị ung thư lá lách còn cần áp dụng một số biện pháp khác nhưng tùy vào mức độ và loại ung thư. Bao gồm:
Hóa trị
Xạ trị
Các loại thuốc
Ghép tế bào gốc
Tất cả đều nhằm mục đích duy nhất là cố gắng tiêu diệt các tế bào ung thư còn xót lại và ức chế ngăn ngừa chúng tiếp tục phát triển.
Ngoài điều trị ung thư lá lách, người bệnh còn cần điều trị song song cả ung thư căn nguyên. Ung thư dạng này được gọi là đã di căn và triển vọng phục hồi là tương đối thấp.