Bã đậu amidan có tên tiếng anh là Tonsil stone, là tình trạng bệnh xuất hiện ở hai khối amidan. Đặc trưng của bệnh là có các khối hạt màu trắng ngà hoặc vàng bám ở vị trí amidan. Đây là một dạng bệnh mãn tính nên việc điều trị tương đối khó khăn và tốn nhiều thời gian.
Bệnh viêm amidan bã đậu có thể coi là một dạng nhiễm trùng. Rất nhiều bệnh nhân còn chưa biết chính xác về tình trạng của loại bệnh này và băn khoăn không biết bã đậu amidan có nguy hiểm không. Trên thực tế, đây là một loại bệnh có mức độ nguy hiểm cao. Bởi bệnh hoàn toàn không có khả năng tự khỏi mà cần có quá trình điều trị. Hơn thế, từ bệnh bã đậu amidan còn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm khác như:
Biến chứng sớm nhất mà bệnh amidan bã đậu gây ra tại vị trí họng như: áp xe amidan, viêm mô tế bào amidan… Các căn bệnh này sẽ khiến bệnh nhân bị đau dữ dội tại họng, viêm nhiễm nặng, sốt…
Biến chứng toàn bộ tai, mũi, họng
Khi tình trạng bệnh nặng mà không được điều trị, bệnh sẽ dẫn đến biến chứng trên toàn thân với các biểu hiện: Viêm cầu thận, bệnh lý tim mạch, viêm khớp, nhiễm khuẩn toàn thân…
Nguyên nhân và dấu hiệu viêm amidan bã đậu
Để có thể đưa ra phương án chữa bệnh hiệu quả, người bệnh cần nắm được các nguyên nhân và dấu hiệu của bệnh bã đậu amidan.
Nguyên nhân
Nguyên nhân chính của viêm amidan bã đậu là do sự dư thừa của canxi tích tụ lại tại hốc amidan tạo nên viêm nhiễm và sinh mủ. Khi xuất hiện khối mủ, thức ăn ma sát hàng ngày lại càng khiến bệnh trở nên nặng hơn. Ngoài ra, còn có nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên căn bệnh này mà nhiều bệnh nhân có thể chưa biết như:
Cấu trúc amidan: Dạng cấu trúc của amidan có rất nhiều khe rãnh và hốc. Do đó, khi thức ăn đi qua họng sẽ rất dễ bị vướng lại, tích tụ vi khuẩn và gây nên tình trạng viêm nhiễm.
Mắc các bệnh hô hấp: Những người đã từng mắc các bệnh hô hấp như viêm họng, viêm amidan… nếu điều trị không dứt điểm sẽ khiến bệnh tái phát nhiều lần. Từ đó, amidan dễ bị viêm nhiễm nặng hơn tạo thành các khối mủ.
Vệ sinh sai cách: Cách vệ sinh răng miệng sai cách sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Từ đó sẽ gây nên các căn bệnh về họng, điển hình là amidan.
Thay đổi thời tiết: Thời tiết thay đổi dẫn đến sự phát triển của các loại vi khuẩn, virus. Đồng thời, khi độ ẩm thấp sẽ khiến họng bị khô, dễ bị vi khuẩn tấn công gây nên bệnh viêm amidan bã đậu.
Do môi trường: Ô nhiễm không khí, môi trường có nhiều khói bụi, khói thuốc lá… cũng là một nguyên nhân gây nên bệnh bã đậu amidan.
Ăn uống không lành mạnh: Thói quen ăn uống không lành mạnh: ăn nhiều đồ lạnh, các loại đồ chế biến sẵn, nhiều gia vị… sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, suy giảm miễn dịch. Từ đó có thể gây nên bệnh viêm amidan.
Dấu hiệu bệnh viêm amidan bã đậu
Bệnh viêm amidan hốc mủ ban đầu thường có rất ít triệu chứng. Hơn thế, các dấu hiệu bệnh khá giống với các loại bệnh viêm họng thông thường. Do đó, nếu có các biểu hiện sau, người bệnh cần phải chú ý và đi khám kịp thời để phát hiện, điều trị sớm nhất.
Miệng có mùi hôi.
Cảm thấy sưng đau một hoặc cả hai bên họng.
Đau họng, khó nuốt.
Sốt cao từ 38,5 độ đến trên 39 độ.
Có thể bị đau tai và đau mũi, chảy nhiều nước mũi.
Người bệnh có thể gặp tình trạng ho khan hoặc ho có đờm.
Khi tình trạng bệnh nặng, khi hắt xì sẽ có những hạt nhỏ màu trắng bật ra ngoài.
Đối với người đã từng có tiền sử bị bệnh viêm amidan hoặc thường xuyên bị viêm hô hấp trên thì càng phải chú ý tới các dấu hiệu trên. Bởi các đợt viêm amidan tái phát lại thường sẽ gây bệnh nặng hơn và rất dễ bị viêm amidan bã đậu.
Cách chữa bã đậu amidan an toàn, hiệu quả
Là một căn bệnh có rất nhiều biến chứng nên người bệnh cần phải đi khám sớm để việc chữa trị đạt hiệu quả cao nhất. Tùy theo mức độ bệnh mà sẽ có những cách điều trị phù hợp, an toàn nhất cho người bệnh. Có 3 phương pháp chữa bệnh bã đậu amidan là dùng bài thuốc dân gian, chữa theo Đông y và Tây y.
Các bài thuốc dân gian
Đối với những trường hợp bị bệnh nhẹ, người bệnh có thể tham khảo và áp dụng những bài thuốc dân gian. Với ưu điểm lành tính, dễ áp dụng… nhiều bệnh nhân đã thực hiện chữa bệnh theo phương pháp này và cũng mang đến hiệu quả chữa bệnh cao.
Tuy nhiên, mẹo dân gian chỉ có tác dụng với những bệnh nhân nhiễm bệnh nhẹ, thời gian chữa trị kéo dài và hiệu quả còn tùy thuộc vào cơ địa từng người. Một số mẹo để bạn có thể áp dụng tại nhà như sau:
Dùng mật ong
Mật ong nổi tiếng với tính kháng viêm, kháng khuẩn và làm lành vết thương hiệu quả nên cũng được dùng trong điều trị bã đậu amidan. Người bệnh có thể áp dụng các cách làm sau:
Dùng 2 thìa mật ong hấp cùng 3 quả quất tươi thái lát. Ngày dùng 2 lần vào buổi sáng và tối, ăn cả nước lẫn cái.
Lấy 2 thìa mật ong nguyên chất pha cùng 200ml nước ấm. Uống đều mỗi ngày 2 lần vào sáng và tối.
Pha gừng tươi cùng nước nóng, đợi cho nguội bớt rồi cho thêm 2 thìa mật ong, uống mỗi ngày 2 lần vào sáng, tối.
Dùng nghệ
Nghệ tươi có chứa hoạt chất curcumin với công dụng kháng khuẩn, chống viêm. Áp dụng một số bài thuốc từ nghệ sẽ giúp hỗ trợ điều trị viêm amidan hốc mủ rất tốt.
Giã nát nghệ tươi, cho thêm 2 thìa mật ong và hấp cách thủy. Sử dụng ngày 2 lần khi đói, đều đặn trong 10 ngày.
Cho 1 thìa tinh bột nghệ vào cốc sữa nóng, pha đều. Đây là cách chữa amidan hốc mủ dành cho cả người lớn và trẻ nhỏ.
Pha bột nghệ cùng muối hạt và nước ấm. Uống đều 2 lần một ngày vào sáng và tối để đem lại hiệu quả tốt nhất.
Dùng tỏi
Tỏi giống như kháng sinh tự nhiên, chứa nhiều allicin chống viêm và kháng virus hiệu quả. Nhờ đó, người bệnh amidan hốc mủ có thể sử dụng tỏi để hỗ trợ điều trị.
Cách đơn giản nhất là dùng tỏi tươi để ăn sống. Tuy nhiên, vị tỏi khá cay và nồng nên sẽ chỉ áp dụng được với một số người.
Dùng tỏi ép lấy nước, pha cùng mật ong để uống.
Hoặc dùng nguyên củ tỏi tươi để nướng. Bóc vỏ và nghiền tỏi đã nướng, pha cùng nước ấm để uống mỗi ngày một lần. Cách làm này sẽ khiến cho tỏi hết mùi nồng, rất dễ uống, có thể phù hợp với cả trẻ em.
Chữa bệnh theo đông y
Phương pháp chữa bệnh theo đông y cũng được rất nhiều bệnh nhân lựa chọn bởi sự an toàn, lành tính và có ít tác dụng phụ.
Với bệnh nhân bị viêm amidan bã đậu, trong đông y được coi là do chứng “nhũ nga”. Chính khí hư, tà độc phong nhiệt theo đường mũi và miệng đi vào cơ thể làm khô hầu hạch, mạch lạc bị ngăn trở. Từ đó mới xuất hiện trình trạng họng bị sưng đỏ, có triệu chứng phong nhiệt và xuất hiện mủ trắng.
Để chữa trị, cần bồi bổ chính khí và phục hồi các tạng bị suy yếu. Chính khí mạnh, tạng phủ phục hồi thì sẽ đánh tan được nội tà, bệnh tình theo đó sẽ thuyên giảm.
Bài thuốc 1: Dùng 30g bản lam căn, 30g cát căn, 10g sài hồ, 20g bạch hoa xà thiệt thảo, 15g liên kiều, 15g triết bối mẫu, 10g xạ căn, 10g kinh giới… sắc nước uống. Mỗi ngày 1 thang uống chia làm 2 lần.
Bài thuốc 2: Dùng 12g ngưu bàng tử, 36g ngân hoa, 6g bạc hà, 6g cát cánh, 20g liên kiều, 4g cam thảo, 4g mã thầy, 4g hoàng cầm, 4g xuyên tiêu. Cho vào ấm sắc nước uống mỗi ngày.
Bài thuốc 3: Dùng 9g ngưu bàng tử, 6g cương tàm, 6g bạc hà, 9g hoàng cầm, 9g hoàng liên, 6g sài hổ, 12g liên kiều, 6g thăng ma, 15g bản lăm căn, 9g huyền sâm, 6g mã thầy 9g cát cánh, 9g trần bì, 3g cam thảo. Cho tất cả vào sắc lấy nước uống 2 lần mỗi ngày. Kiên trì uống trong một khoảng thời gian sẽ có tác dụng.
Khi sử dụng thuốc đông y điều trị bệnh, bệnh nhân cần kiên trì trong thời gian dài. Bởi đặc trưng của dòng thuốc này là hiệu quả chữa bệnh lâu, không có tác dụng nhanh chóng như thuốc tây.
Ngoài ra, người bệnh vẫn cần thăm khám đầy đủ để nắm rõ nhất tình trạng bệnh của mình giúp điều trị có kết quả tốt nhất. Nếu sau một thời gian uống thuốc không thấy hiệu quả hoặc gặp phải tác dụng phụ thì cần ngưng thuốc và đi khám tại các cơ sở y tế.
Phương pháp điều trị bã đậu amidan bằng Tây y
Ưu điểm của cách điều trị bã đậu amidan theo Tây y là nhanh, hiệu quả, chữa trị tốt cho cả những người bệnh nặng. Có 2 phương pháp điều trị theo tây y là uống thuốc đặc trị và cắt amidan.
Uống thuốc
Các loại thuốc thường được dùng để trị viêm amidan hốc mủ như:
Thuốc kháng sinh: Cần thực hiện các xét nghiệm để tìm ra loại vi khuẩn gây bệnh. Theo đó sẽ đưa ra loại thuốc phù hợp với từng đối tượng người bệnh, độ tuổi với liều lượng thích hợp. Với amidan hốc mủ, kháng sinh penicillin được sử dụng chủ đạo cho hầu hết các trường hợp.
Thuốc kháng viêm: Hỗ trợ điều trị và làm giảm tình trạng viêm nhiễm. Đồng thời, loại thuốc này cũng có tác dụng kích thích các tế bào mới, cải thiện triệu chứng sưng đau ở người bệnh. Các dòng kháng viêm Alpha-choay, Amitase được dùng nhiều cho các trường hợp này.
Thuốc giảm đau, hạ sốt: Sử dụng cho những trường hợp bị sốt cao, đau đớn nhiều giúp giảm ngay triệu chứng khó chịu. Paracetamol là loại thuốc chủ đạo với đặc tính giảm đau, hạ sốt nhanh và lành tính cho cả trẻ em, người lớn.
Nước muối sinh lý: Sử dụng có tác dụng làm sạch, ngăn ngừa vi khuẩn sản sinh. Dùng nước muối 0,9% để súc miệng mỗi ngày hoặc dung dịch bicarbonate để hỗ trợ điều trị amidan hốc mủ.
Dù có hiệu quả nhanh, người bệnh vẫn cần đi khám và điều trị theo đơn của bác sĩ. Thuốc tây y thường sẽ có tác dụng phụ nên cần tuân thủ đúng theo phác đồ điều trị của bác sĩ. Không tự ý mua thuốc và sử dụng thuốc bừa bãi có thể gây nên tình trạng phản tác dụng.
Cắt amidan
Cắt amidan là một phương án điều trị cuối cùng khi mà tình trạng bệnh tình không thuyên giảm, không đáp ứng thuốc hoặc người bệnh xuất hiện các biến chứng.
Hiện tại, có 4 cách cắt amidan phổ biến tại các bệnh viện. Mỗi cách phẫu thuật sẽ có những điểm mạnh và điểm yếu riêng, tùy thuộc vào thực tế tình hình sức khỏe, chi phí bỏ ra của mỗi người bệnh mà sẽ quyết định chọn hình thức cắt amidan phù hợp nhất.
Đây là một phương pháp được dùng rất nhiều trong cắt amidan với ưu điểm là chi phí thấp, khả năng cầm máu cao. Tuy nhiên, nhược điểm là có khả năng gây bỏng lớn bởi mức nhiệt độ trong phẫu thuật lên đến 400 độ C. Sau phẫu thuật, bệnh nhân cũng đau đớn nhiều và thời gian phục hồi kéo dài.
Ưu điểm của cắt amidan bằng laser là chi phí tầm trung, ít gây tổn thương mô. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là thời gian phẫu thuật kéo dài hơn, khả năng cầm máu sau khi mổ lâu.
Đây là một phương pháp phẫu thuật hiện đại, dùng sóng cao tần để phá hủy tế bào amidan. Cách cắt amidan này được đánh giá cao về độ hiệu quả, mức độ an toàn và ít gây biến chứng về sau.
Cắt amidan bằng máy Coblator
Phương pháp này được đánh giá mang nhiều ưu thế nhất hiện nay. Cách thực hiện dựa trên sóng năng lượng tần số radio để phá hủy mô tế bào amidan. Ưu điểm là thời gian nhanh, phục hồi nhanh, ít đau đớn và ít biến chứng. Tuy nhiên, chi phí cho phương pháp này cũng cao nhất trong các loại phẫu thuật amidan.
Sau khi cắt bỏ bã đậu amidan thành công, người bệnh cần chú ý đến vấn để giữ vệ sinh và tuân thủ nghiêm ngặt theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh gây biến chứng.
Cách phòng tránh amidan bã đậu
Bã đậu amidan được coi là một bệnh lý khá nguy hiểm. Vì vậy, cần chủ động phòng tránh để đảm bảo sức khỏe cho bản thân.
Đảm bảo vệ sinh răng miệng thường xuyên, đúng cách để không gây tích tụ vi khuẩn trong miệng và cổ họng. Nên đánh răng đều đặn, súc miệng bằng nước muối tỷ lệ 0,9% đều đặn mỗi ngày.
Uống đủ nước mỗi ngày, đảm bảo giữ cho cổ họng không bị khô.
Nên uống nước ấm và hạn chế tối đa các loại nước lạnh, kem, đá lạnh…
Chế độ ăn cân bằng dinh dưỡng, chú ý bổ sung nhiều trái cây, rau củ để tăng vitamin và đề kháng.
Trang phục, quần áo cần mặc phù hợp với thời tiết, không để cơ thể bị lạnh. Chú ý giữ cổ họng luôn ấm, đặc biệt vào mùa đông.
Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người để phòng tránh bị lây nhiễm vi khuẩn, virus.
Hạn chế đến những khu vực có không khí bị ô nhiễm, nhiều khói bụi, khói thuốc lá.
Vệ sinh sạch sẽ nhà ở để giữ cho không khí được thông thoáng, hạn chế sự sinh trưởng của vi khuẩn, virus.
Khám họng định kỳ để phát hiện bệnh sớm nhất, giúp việc điều trị nhanh chóng và dễ dàng hơn.