Tai biến mạch máu não là căn bệnh cướp đi sinh mạng của hàng triệu người mỗi năm, được cho là dễ tử vong hơn ung thư.
Tai biến mạch máu não hay còn gọi là bệnh đột quỵ não, xảy ra khi việc cung cấp máu lên não bị gián đoạn hoặc giảm đột ngột khiến nó không có đủ oxy và các chất dinh dưỡng để nuôi dưỡng tế bào, cuối cùng những tế bào này bắt đầu chết.
– Giá máy đo huyết áp điện tử
– 10 điều hay nhầm lẫn về bệnh tim mạch
Đột quỵ có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe lâu dài. Tùy thuộc vào mức độ nhanh chóng được chuẩn đoán và điều trị, một cá nhân có thể gặp phải các khuyết tật tạm thời hoặc vĩnh viễn sau hậu quả của đột quỵ.
Nguyên nhân và triệu chứng từng loại tai biến mạch máu não
Có ba loại tai biến mạch máu não chính:
– Đột quỵ thiếu máu cục bộ: Đây là loại đột quỵ phổ biến nhất khi một cục máu đông ngăn máu và oxy đến não.
– Đột quỵ xuất huyết: khi vỡ mạch máu, thường xảy ra do phình động mạch hoặc dị dạng động mạch (AVMs).
– Các cơn thiếu máu não thoáng qua (TIAs): Còn được gọi là một cơn đột quỵ nhỏ, xảy ra sau khi dòng máu đến não đầy đủ. Lưu lượng máu sẽ bình thường trở lại sau một khoảng thời gian ngăn và các triệu chứng tự động chấm dứt.
Nguyên nhân
Có nhiều nguyên nhân khác nhau, rất khó để xác định chính xác nhưng chắc chắn có những yếu tố nguy cơ sau đây:
– Thừa cân
– Từ 55 tuổi trở lên
– Tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị đột quỵ
– Lười vận động
– Sử dụng nhiều rượu, hút thuốc hoặc sử dụng ma túy bất hợp pháp
Triệu chứng
Các triệu chứng của đột quỵ não thường xuất hiện:
– Nhầm lẫn cả lời nói lẫn ý nghĩ
– Nhức đầu, thay đổi nhận thức
– Tê hoặc liệt: không có khả năng di chuyển các bộ phận như khuôn mặt, cánh tay hoặc chân, đặc biệt là ở một bên của cơ thể
– Vấn đề về thị lực ở một hoặc cả hai mắt
– Khó đi lại
Ngoài sự tồn tại của các vấn đề được liệt kê ở trên, mọi người cũng có thể gặp phải các vấn đề sau:
– Bàng quang và ruột bị tổn thương
– Phiền muộn
– Đau ở tay và chân, nhất là khi di chuyển và khi nhiệt độ thay đổi
– Tê liệt hoặc yếu ở một hoặc cả hai bên của cơ thể
– Khó kiểm soát hoặc thể hiện cảm xúc
– Người bị nghi ngờ đột quỵ càng được chăm sóc nhanh thì tiên lượng càng tốt và họ càng ít gặp phải thiệt hại vĩnh viễn hoặc tử vong.
Tai biến mạch máu não nên điều trị thế nào?
Tùy từng nguyên nhân cụ thể mà cách điều trị khác nhau
Đột quỵ thiếu máu cục bộ: Đột quỵ thiếu máu cục bộ là do các động mạch bị chặn hoặc thu hẹp nên điều trị tập trung vào việc khôi phục một dòng máu chảy đến não, bằng những cách sau:
– Dùng thuốc phá vỡ các cục máu đông hoặc ngăn chặn sự hình thành đông máu.
– Có thể dùng Aspirin
– Tiêm chất kích hoạt plasminogen mô (TPA).
– Phẫu thuật nội soi động mạch cảnh: mở động và loại bỏ bất kỳ mảng bám nào chặn động mạch.
– Đột quỵ xuất huyết
Đột quỵ xuất huyết: là do máu bị rò rỉ khi chảy vào não, vì vậy điều trị tập trung vào việc kiểm soát chảy máu và giảm áp lực lên não:
– Các loại thuốc được sử dụng để giảm áp lực trong não, kiểm soát huyết áp thổng thế, ngăn ngừa có giật và ngăn ngừa co thắt mạch máu đột ngột.
– Thay thế thuốc chống đông máu, làm loãng máu hoặc thuốc chống tiểu cầu như warfarin/clopidogrel bằng truyền máu
– Phẫu thuật: đặt các kẹp nhỏ ở đáy phình động mạch hoặc lấp đầy để ngăn chặn sự rò rỉ của dòng máu.
Phục hồi chức năng: bệnh nhân tai biến mạch máu não cần có thời gian để khôi phục các chức năng về trạng thái ban đầu.
– Ngôn ngữ trị liệu: Thực hành, thư gian và thay đổi phong cách giao tiếp
– Vật lý trị liệu: giúp người bệnh học lại chuyển động và phối hợp; duy trì hoạt động, ngay cả khi khó khăn lúc đầu.
– Liệu pháp nghề nghiệp: giúp người bệnh cải thiện khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày như tắm, nấu ăn, mặc quần áo, ăn, đọc và viết.
– Các nhóm hỗ trợ: giúp họ các vấn đề sức khỏe tâm thần phổ biến như trầm cảm có thể xảy ra sau đột quỵ. Hãy động viên, chia sẻ để họ nhanh chóng hòa nhập với cuộc sống.
Phục hồi chức năng là một phần quan trọng và liên tục của điều trị. Với sự hỗ trợ đúng đắn và sự hỗ trợ của những người thân, việc người bệnh trở lại bình thường là điều có thể, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của đột quỵ.
Phòng ngừa tai biến mạch máu não
Cách tốt nhất để ngăn ngừa tai biến mạch máu não là giải quyết các nguyên nhân cơ bản, nhất là thay đổi lối sống, bao gồm:
– Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh
– Duy trì cân nặng
– Tập thể dục thường xuyên
– Không hút thuốc lá
– Tránh uống rượu hoặc hạn chế tối đa điều này
– Ăn một chế độ dinh dưỡng có nghĩa là bao gồm nhiều trái cây, rau quả, và ngũ cốc nguyên hạt, hạt đậu. Hãy ăn ít hoặc không ăn thịt đỏ hoặc thịt chế biến và hạn chế lựng cholesterol, các chất béo bão hòa đồng thời giảm thiểu lượng muối để hỗ trợ huyết áp khỏe mạnh.
Các biện pháp khác được thực hiện để giúp giảm nguy cơ tai biến mạch máu não bao gồm:
– Kiểm soát huyết áp
– Quản lý bệnh tiểu đường
– Điều trị triệu chứng khó thở
– Đến bác sĩ để được kê đơn thuốc chống đông máu hoặc thuốc chống tiểu cầu.