Bạn nên xem:
Bệnh sỏi thận ở trẻ em ngày càng gia tăng
Trường hợp của bé T.H.N:
Bệnh viện Nhi đồng 2, chúng tôi vừa tiếp nhận bệnh nhi T.H.N, 9 tuổi, ở Phú Yên trong tình trạng bí tiểu khẩn cấp. Qua khám và siêu âm hệ niệu, chụp X-quang bụng, các bác sĩ phát hiện trong cổ bàng quang của bé có viên sỏi khiến cho nước tiểu bị tắc, không thể thoát ra ngoài.
Người nhà bé cho biết, trước đây bé hoàn toàn bình thường nhưng thời gian gần đây thấy bé hay tiểu lắt nhắt, tiểu đau. Khi đi khám ở địa phương thì được chẩn đoán viêm bàng quang, viêm đường tiết niệu nhưng điều trị nhiều lần vẫn không có hiệu quả.
Tại Bệnh viện Nhi đồng 2, các bác sĩ đã dùng những dụng cụ nội soi rất nhỏ cùng với kềm nghiền sỏi chỉ dùng ở trẻ em để phá và gắp chúng ra ngoài cho bệnh nhi. Hiện bé ổn định, hết đau, tiểu được và đã về nhà.
Trước đó, bé trai H.N (2 tuổi, ở Đồng Nai) cũng nhập viện trong tình trạng tương tự. Người nhà của bé cho biết, kể từ khi được 1 tuổi, bé H. thường bỏ ăn, quấy khóc, đặc biệt là mỗi lần bé đi tiểu.
Vì bé còn quá nhỏ nên gia đình không để ý cho đến khi thấy bé đi tiểu ra máu mới hốt hoảng đem đến bệnh viện địa phương khám. Tại đây, bé cũng được chẩn đoán là viêm bàng quang, viêm đường tiết niệu, nhưng điều trị không lành.
Tại bệnh viện Nhi đồng 2, các bác sĩ đã tiến hành siêu âm hệ niệu và X-quang bụng, phát hiện bé bị sỏi ở vị trí cổ bàng quang, bít đường ra của nước tiểu. Kích thước của chúng chừng khoảng 10x3mm, gây kẹt ở cổ bàng quang, xuống niệu đạo gây tình trạng bí tiểu cấp, tiểu máu do xây xát niêm mạc niệu đạo.
Bé L.T.Q.N. (11 tuổi, chúng tôi thì bị sỏi san hô thận trái, một dạng rất phức tạp, dễ tái phát. Khi đến bệnh viện Nhi đồng 2, qua X-quang, bác sĩ phát hiện bé có một cục sỏi thận to khoảng 17 mm.
Dù đã phẫu thuật lấy phần lớn chúng gây tắc nghẽn bể thận niệu quản nhưng vẫn tái phát sau mổ. Hằng tháng, bé N. phải đi khám định kỳ và mỗi lần siêu âm đều thấy sỏi nằm trong thận.
Rất nhiều bậc phụ huynh thấy bức xúc khi biết con mình bị sỏi thận dù các bé chỉ mới 4-5 tuổi. Có người không tin chẩn đoán của bác sĩ, có người yêu cầu chụp X-quang lại, vì họ nghĩ có sai sót và thắc mắc với bác sĩ vì trước giờ bé khỏe mạnh, ăn uống bình thường…
Tuy nhiên, theo các bác sĩ ở chuyên khoa niệu – thận, bỏ qua yếu tố di truyền thì chế độ sinh hoạt của bé ngày nay cũng là “điều kiện thuận lợi” để tạo sỏi. Hiện nay số trẻ em mỗi năm phải đến viện điều trị vì bệnh này ngày càng tăng là do chế độ ăn uống và lối sống không phù hợp. Đây là một trong những nguyên nhân hình thành nhanh sỏi thận ở trẻ em, nhất là những trẻ có sẵn các bệnh lý rối loạn chuyển hóa.
Biểu hiện của bệnh và thủ phạm gây ra bệnh sỏi thận ở trẻ em
Theo bác sĩ Lê Tấn Sơn, Trưởng khoa Thận niệu Bệnh viện Nhi đồng 2, chúng tôi sỏi thận bắt đầu với sự hình thành của các tinh thể kết tủa do thành phần hóa học trong nước tiểu hoặc quá dư hoặc không đầy đủ, đặc biệt khi trẻ nhịn tiểu lâu.
Ngoài nguyên nhân gây bệnh trẻ em do di truyền thì nguyên nhân còn lại là do các chứng rối loạn chuyến hóa ví dụ như enzyme, hội chứng ống thận như (sỏi calci-phosphat, sỏi cystinuria) và những hội chứng khác như do tăng acide uric, sỏi calci oxalat không rõ nguyên nhân (chiếm gần 25% ca bệnh), do nằm một chỗ lâu ngày, nhiễm trùng do vi khuẩn tạo urease, do một số loại thuốc độc hại thải nhiều độc tố qua thận
Ngoài ra, theo bác sĩ Sơn, hiện nay, thủ phạm gây sỏi thận ở trẻ em còn do chế độ ăn không hợp lý như ăn nhiều thức ăn nhanh chứa nhiều muối, ăn, uống nhiều loại thực phẩm chức năng nhiều đạm, trẻ tiêu thụ không hết, uống ít nước, lười vận động, béo phì… Sỏi đường tiết niệu trẻ em gặp nhiều nhất là ở thận, tiếp theo là niệu quản, bàng quang.
Biểu hiện khi bị bệnh:
Triệu chứng thường gặp là đau vùng hông lưng, tiểu ít, tiểu máu, buồn nôn, người nhợt nhạt và ra nhiều mồ hôi. Khi cơ thể có dấu hiệu này chứng tỏ trẻ đã bị mắc bệnh sỏi thận. Biểu hiện dễ thấy nhất là trẻ thường khóc và khó chịu khi đi tiểu
Trẻ mắc bệnh sẽ bớt hiếu động và ít đùa nghịch chúng chỉ thích nằm yên một chỗ, khả năng mắc bệnh của bé trai nhiều hơn bé gái và có trường hợp nhiễm bệnh nhưng không có triệu chứng. Chỉ phát hiện khi đi siêu âm vùng bụng.
Cách điều trị và lời khuyên dành cho cha mẹ để phòng bệnh sỏi thận cho trẻ
Về bài thuốc chữa trị sỏi thận theo như bác sĩ Sơn cho biết, hiện không có phương pháp điều trị hoàn hảo áp dụng cho tất cả các loại sỏi. Mỗi phương pháp điều trị đều có thể có biến chứng, như sót sỏi: Nguyên nhân sỏi bị sót có thể là bởi vì:
Do không thấy được sỏi trên phim chụp trước mổ;
Do chúng nhỏ rơi ra trong quá trình lấy lấy hoặc do nằm sâu trong thận;
Do bị xuất huyết (do tổn thương mạch máu lúc lấy sỏi);
Do bị tắc niệu quản (ống dẫn nước tiểu từ thận đến bọng đái): do quá nhỏ trong quá trình lấy nó trôi vào trong niệu quản bị kẹt ở đây làm tắc dòng nước tiểu;
Do bị nhiễm trùng: nhiễm trùng vết mổ do trước đó nước tiểu ứ đọng vì sỏi kẹt làm nước tiểu bị nhiễm trùng lây lan vào vùng mổ.
Điều đáng lo ngại là tỷ lệ mắc bệnh tái phát từ 4% đến gần 70% trường hợp, sỏi thận do nguyên nhân rối loạn chuyển hóa có tỷ lệ tái phát cao hơn sỏi do các nguyên nhân khác.
Bác sĩ Sơn lưu ý và đưa ra cho các bậc phụ huynh 1 số điều như sau: Việc phòng ngừa sỏi thận ở trẻ là hết sức quan trọng. Những điều cơ bản cần phải nắm rõ trong việc phòng ngừa là phụ huynh không tự ý cho trẻ uống thuốc thời gian dài, dù là thuốc bổ; khuyến khích trẻ uống đủ nước (trẻ 10g – 20kg cần 1 – 1,5 lít/ngày, trẻ 30 kg cần 1,75 lít/ngày, trẻ trên 30 kg cần 2 lít/ngày – lượng nước này trong cả thức ăn,…).
Vào mùa nóng, nếu thấy trẻ tiểu ít hơn bình thường, nước tiểu sậm màu như nước trà đậm thì phải cho trẻ uống thêm nước đến khi thấy trẻ tiểu được nhiều nước và có màu vàng thật nhạt.
Đặc biệt, cha mẹ cần khuyến khích con vận động nhiều, ăn uống hợp lý hơn, hạn chế thức ăn nhanh, ăn nhiều rau xanh, trái cây để bổ sung thêm nước. Nên cho bé uống một ly nước đầy vào mỗi buổi sáng, khi vừa thức dậy, sẽ giúp cơ thể giải thoát được những cặn bã ra ngoài và bù nước cho cả ngày bận rộn với học tập, vui chơi… chính là các hoạt động phòng bệnh và chăm sóc sức khỏe.