U tủy (đa u tủy) là một loại ung thư máu được chẩn đoán phổ biến thứ hai sau ung thư hạch không Hodgkin, nhưng vẫn có rất ít người biết nhiều về căn bệnh chết người này.
U tủy là một loại ung thư phát triển từ các tế bào plasma. Tế bào plasma là một loại tế bào bạch cầu được tạo ra trong tủy xương.
Tủy xương là một vật liệu xốp bên trong xương của chúng ta. Nó là một phần của hệ thống miễn dịch của cơ thể, giúp bảo vệ chúng ta khỏi nhiễm trùng và bệnh tật.
Tủy xương tạo ra tất cả các tế bào máu cần thiết cho cơ thể. Tất cả các tế bào máu trong tủy xương bắt đầu như tế bào gốc. Những tế bào gốc này sau đó phát triển thành ba loại tế bào máu khác nhau:
các tế bào hồng cầu: mang oxy đến tất cả các tế bào trong cơ thể
bạch cầu: chống nhiễm trùng
tiểu cầu: giúp máu đóng cục và kiểm soát chảy máu
Tế bào plasma là một loại tế bào bạch cầu chống nhiễm trùng. Nó tạo ra globulin miễn dịch còn được gọi là kháng thể. Chúng di chuyển trong máu và giúp chống lại bất kỳ virus hoặc vi khuẩn trong cơ thể.
Nếu bạn bị nhiễm trùng tủy xương của bạn tạo ra nhiều tế bào plasma và globulin miễn dịch để chống lại bất cứ điều gì gây ra nhiễm trùng.
Thông thường các tế bào plasma được thực hiện một cách có kiểm soát. Nhưng ở những người bị u tủy quá trình này nằm ngoài tầm kiểm soát và một số lượng lớn các tế bào plasma bất thường (tế bào tủy) được tạo ra.
Các tế bào u tủy lấp đầy tủy xương và có thể làm hỏng xương. Điều này có thể gây loãng xương, đau và đôi khi gãy xương. Tế bào tủy có thể lây lan từ tủy xương đến xương ở các bộ phận khác nhau của cơ thể. Đây là lý do tại sao u tủy đôi khi được gọi là đa u tủy.
Nếu tủy xương chứa đầy các tế bào tủy nó có thể khó tạo ra đủ các tế bào bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu bình thường.
Các tế bào u nguyên bào tạo ra một loại globulin miễn dịch bất thường không thể chống lại nhiễm trùng. Đây có thể là bất kỳ một trong năm loại immunoglobulin (IgA, IgD, IgE, IgG hoặc IgM). Globulin miễn dịch bất thường được gọi là paraprotein hay protein M.
Nếu bạn bị u tủy bạn có thể tạo ra các globulin miễn dịch bình thường ít hơn bình thường. Điều này có nghĩa là cơ thể bạn có thể khó chống lại nhiễm trùng hơn.g điều bạn cần biết
Có nhiều loại u tủy khác nhau. Loại u tủy mà bạn được chẩn đoán không thường thay đổi phương pháp điều trị mà bạn đưa ra. Các loại u tủy chính bao gồm:
Đa u tủy: là phổ biến nhất, hơn 90 % những người bị u tủy có loại này. Đa u tủy ảnh hưởng đến một số khu vực khác nhau của cơ thể.
Plasmacytoma: chỉ có một vị trí của các tế bào u nguyên bào rõ ràng trong cơ thể chẳng hạn như trong xương, da, cơ hoặc phổi.
U nguyên bào cục bộ: một vài khu vực lân cận bị ảnh hưởng.
U nguyên bào có khung: sự tham gia của các mô khác ngoài tủy xương chẳng hạn như da, cơ hoặc phổi.
Các bác sĩ không biết tại sao một số tế bào trở thành tế bào u nguyên bào và những người khác thì không. Đối với hầu hết những người bị u tủy không có lý do rõ ràng tại sao họ phát triển bệnh.
Có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển u tủy, bao gồm:
Tuổi tác: Hầu hết những người phát triển u tủy đều trên 50 tuổi. Ít trường hợp u tủy xảy ra ở những người dưới 40 tuổi.
Giới tính: Nhiều đàn ông phát triển u tủy hơn phụ nữ.
Chủng tộc: Người Canada gốc Phi có khả năng phát triển u tủy gần gấp đôi so với người da trắng.
Lịch sử y tế: Những người có tiền sử chẩn đoán MGUS (bệnh lý đơn dòng không có ý nghĩa).
Môi trường: Một số nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa sự phát triển của u tủy và phóng xạ hoặc tiếp xúc với một số loại hóa chất như thuốc trừ sâu, phân bón và chất độc màu da cam.
Béo phì: Nghiên cứu mới cho thấy những người béo phì có tỷ lệ mắc u tủy cao hơn.
Ở giai đoạn đầu, u tủy có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Nó thường chỉ bị nghi ngờ hoặc được chẩn đoán sau khi xét nghiệm máu hoặc nước tiểu thông thường.
U tủy gây ra một loạt các vấn đề bao gồm:
một cơn đau âm ỉ kéo dài hoặc những vùng đau nhức trong xương của bạn
xương yếu dễ gãy
mệt mỏi, yếu và khó thở: gây ra bởi thiếu máu
nhiễm trùng lặp đi lặp lại: Tế bào u nguyên bào ức chế khả năng chống nhiễm trùng của cơ thể bạn.
ít phổ biến hơn: bầm tím và chảy máu bất thường chẳng hạn như chảy máu mũi thường xuyên, chảy máu nướu và thời gian nặng
Myeloma thường không gây ra một khối u hoặc khối u. Thay vào đó nó làm hỏng xương và ảnh hưởng đến việc sản xuất các tế bào máu khỏe mạnh.
Một loạt các xét nghiệm hoặc điều tra sẽ được thực hiện để xác nhận hoặc loại trừ chẩn đoán u tủy và kiểm tra sức khỏe chung của bạn. Những xét nghiệm này có thể bao gồm:
Xét nghiệm máu: để kiểm tra mức độ của các tế bào máu bình thường, nồng độ canxi và sự hiện diện của protein M được tạo bởi các tế bào tủy
Xét nghiệm nước tiểu: để phát hiện sự hiện diện của M-protein
X-quang xương: để kiểm tra bất kỳ tổn thương hoặc gãy xương
Quét Sestamibi: để tìm kiếm sự thay đổi của xương
Nếu các xét nghiệm này cho thấy bạn bị đa u tủy bạn sẽ cần xét nghiệm thêm để tìm hiểu xem u tủy ảnh hưởng đến cơ thể bạn như thế nào. Điều này thường có nghĩa là phải xét nghiệm máu thêm và có thể là chụp CT và quét MRI.
u tủy có thể điều trị được nhưng hiện tại không có cách chữa. Mục đích của điều trị u tủy là làm chậm sự phát triển của bệnh, kiểm soát mọi triệu chứng và giữ cho các tế bào u nguyên bào ở mức thấp. Phương pháp điều trị tiêu chuẩn cho u tủy bao gồm:
Hóa trị: thuốc tiêu diệt ung thư được đưa ra dưới dạng tiêm hoặc thuốc viên.
Xạ trị: tia X được sử dụng để nhắm mục tiêu và tiêu diệt các tế bào ung thư. Xạ trị cũng giúp giảm đau và giảm nguy cơ gãy xương.
Steroid: thường được dùng bằng cách tiêm hoặc dưới dạng viên nén với hóa trị giúp điều trị thành công hơn.
Thalidomide: được cho là hoạt động bằng cách làm chậm sự tăng trưởng mạch máu xung quanh các tế bào plasma bất thường, nó được dùng dưới dạng viên nén.
Lenalidamide: được cho là hoạt động bằng cách tiêu diệt các tế bào u nguyên bào và thay đổi hệ thống miễn dịch, nó được dùng dưới dạng viên nén.
Bortezomib: được cho là hoạt động bằng cách tiêu diệt các tế bào u nguyên bào, nó được thực hiện dưới dạng tiêm.
Ghép tế bào gốc: tất cả các tế bào máu đến từ các tế bào gốc trong tủy xương. Liều hóa trị cao có thể làm hỏng các tế bào này, vì vậy các tế bào gốc được lấy ra khỏi tủy xương trước khi dùng liều hóa trị cao hơn. Các tế bào gốc được cấy ghép trở lại sau khi hóa trị liệu kết thúc.
Bisphosphonates: được dùng để điều trị nồng độ canxi cao giúp xương chắc khỏe và giảm đau, nó có thể được tiêm dưới dạng thuốc tiêm hoặc uống dưới dạng viên nén.
Phẫu thuật: xương yếu hoặc mỏng có thể cần được tăng cường bằng các tấm, ghim hoặc ốc vít.
Trao đổi huyết tương (plasmapheresis): có thể được sử dụng để loại bỏ protein bất thường được sản xuất bởi các tế bào u nguyên bào. Điều này ngăn chặn máu làm tắc nghẽn các mạch máu nhỏ có thể gây nhầm lẫn, chóng mặt và các triệu chứng giống như đột quỵ. Đây không phải là một điều trị phổ biến nhưng quy trình có thể được khuyến nghị nếu mức độ protein bất thường được tạo ra bởi các tế bào plasma cao nguy hiểm.
Thử nghiệm lâm sàng: nhằm mục đích khám phá các phương pháp điều trị mới và cải thiện cho bệnh đa u tủy. Hỏi bác sĩ của bạn những thử nghiệm có sẵn và nếu bạn có thể đủ điều kiện.
Vì đa u tủy có thể gây ra một số biến chứng, bạn cũng có thể cần điều trị cho những tình trạng cụ thể đó như:
Đau xương: Thuốc giảm đau, xạ trị và phẫu thuật có thể giúp kiểm soát cơn đau xương.
Biến chứng thận: Những người bị tổn thương thận nặng có thể cần lọc máu.
Nhiễm trùng: Bác sĩ có thể đề nghị một số loại vắc-xin để ngăn ngừa nhiễm trùng, chẳng hạn như cúm và viêm phổi.
Mất xương: Bác sĩ có thể đề nghị các loại thuốc gọi là bisphosphonates chẳng hạn như pamidronate (Aredia) hoặc axit zoledronic (Zometa) để giúp ngăn ngừa mất xương.
Thiếu máu: Nếu bạn bị thiếu máu dai dẳng, bác sĩ có thể khuyên dùng thuốc để tăng số lượng hồng cầu của bạn.
Triển vọng của bệnh u tủy đang được cải thiện mọi lúc, nhưng tình trạng vẫn không thể chữa khỏi hoàn toàn. Nghiên cứu đang tiếp tục để cố gắng tìm ra phương pháp điều trị mới và tốt hơn.
Cũng như các loại ung thư khác triển vọng phụ thuộc vào những thứ như tuổi tác và sức khỏe nói chung của bạn. Một số người có thể sống dưới một năm, trong khi những người khác có thể sống từ 20 năm trở lên.
20 bệnh ung thư phổ biến nhất 2024.
U tủy là gì? nguyên nhân, triệu chứng, điều trị bệnh ung thư tủy xương
Ung thư tử cung là gì? nguyên nhân, triệu chứng, điều trị bệnh u tử cung