Ung thư lưỡi là loại ung thư bắt nguồn từ các tế bào ở lưỡi. Đây là một trong các loại ung thư ở vùng miệng. Cũng như những loại ung thư khác, ung thư lưỡi xảy ra khi các tế bào phân chia không kiểm soát và tạo nên khối u.
Ung thư lưỡi thường ít gặp hơn so với các loại ung thư khác. Đa số thường gặp ở người lớn tuổi, hiếm khi xảy ra ở người trẻ.
Ung thư lưỡi đa số bắt nguồn từ các tế bào vảy mỏng, dẹt lót trên bề mặt của lưỡi. Vị trí xuất hiện ung thư sẽ ảnh hưởng đến lựa chọn điều trị. Ung thư lưỡi có thể xảy ra tại 2 vị trí sau:
Người ta thường chia ung thư lưỡi thành các giai đoạn sau:
Ung thư lưỡi giai đoạn đầu: Ung thư bắt đầu phát triển ở lớp mô của lưỡi và các tế bào sâu bên trong. Ung thư chỉ có kích thước 2 cm, không lây lan đến các mô khác và các cơ quan lân cận hoặc các hạch bạch huyết.
Ung thư lưỡi giai đoạn 3: Giai đoạn này có hai khả năng:
– Ung thư có kích thước lớn hơn 4 cm và không lây lan đến các hạch bạch huyết.
– Ung thư lưỡi có kích thước thay đổi và đã lan rộng đến một hạch bạch huyết trong vòng bán kính nhỏ hơn 3 cm.
Ung thư lưỡi giai đoạn 4: Thường được chia thành 3 loại gồm:
– Loại 1: là khi ung thư đã lan đến các bộ phận khác của miệng như môi.
– Loại 2: cho thấy ung thư đã lan rộng đến ít nhất 1 hạch bạch huyết lớn hơn 6 cm hoặc ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết ở cả hai bên cổ.
– Loại 3: có nghĩa là ung thư đã lan đến các bộ phận xa xôi khác của cơ thể như phổi.
Ung thư lưỡi giai đoạn đầu rất khó nhận ra vì các dấu hiệu chưa rõ ràng
Ở giai đoạn đầu, gần như tất cả các dấu hiệu đều dễ bị người bệnh bỏ qua, do các dấu hiệu không rõ ràng, khó nhận biết.
Ở giai đoạn này, người bệnh sẽ cảm giác như có dị vật hoặc xương cá cắm vào lưỡi, cảm giác này rất khó chịu nhưng qua đi nhanh. Ngoài ra ở lưỡi có một điểm nổi phồng với sự thay đổi về màu sắc, niêm mạc trắng, xơ hóa hoặc tổn thương là vết loét nhỏ. Thậm chí có thể sờ thấy tổn thương ở lưỡi chắc, rắn, không mềm mại như bình thường. Khoảng 50% bệnh nhân có hạch ngay từ đầu. Hạch hay gặp là hạch dưới cằm, dưới hàm.
Ở giai đoạn 2 và 3 của ung thư lưỡi, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhiều khi ăn uống, đau kéo dài gây khó khăn khi nói. Cơn đau tiếp tục tăng lên khi nói, nhai và nhất là khi ăn thức ăn cay, nóng, đôi khi đau lan lên tai.
Ung thư lưỡi giai đoạn 2 khiến người bệnh tăng tiết nước bọt, nước bọt có kèm lẫn máu, hơi thở mùi khó chịu. Một số trường hợp gây khít hàm, làm cho lưỡi bị cố định gây khó nói và khó nuốt.
Nếu để ý, người bệnh sẽ thấy có ổ loét ở lưỡi, trên ổ loét phủ một lớp giả mạc dễ chảy máu, tình trạng loét phát triển nhanh, lan rộng làm lưỡi hạn chế vận động, không di động được.
Ở giai đoạn 3 của bệnh sẽ bắt đầu xuất hiện một số dấu hiệu của tình trạng bệnh ác tính như:
– Tổn thương dạng sùi loét, được tạo thành từ một vết loét không đều ở đáy có mủ máu, bờ nham nhở, dễ chảy máu khi va chạm.
– Đôi khi không có dấu hiệu loét mà xuất hiện một nhân lớn gắn chặt xuống lớp dưới, nhô lên ở dưới lớp niêm mạc căng nhẵn, có màu tím nhạt, lớp niêm mạc lỗ rỗ những lỗ nhỏ mà khi ấn vào sẽ làm rỉ ra một chất trắng, sản phẩm của hoại tử ở phía dưới.
Ở giai đoạn cuối của ung thư lưỡi, người bệnh sẽ dễ dàng phát hiện bệnh bởi các triệu chứng xuất hiện rõ ràng.
Lúc này, tình trạng loét ở lưỡi sâu lan rộng xuống bề mặt hoặc vào mặt dưới, gây đau đớn, gây bội nhiễm, có mùi hôi, rất dễ chảy máu, thậm chí có thể gây chảy máu trầm trọng ảnh hưởng đến tính mạng. Các tổn thương u, cục thường gặp ở bờ tự do của lưỡi, đôi khi gặp ở mặt dưới lưỡi, mặt trên lưỡi hoặc ở đầu lưỡi.
Ngoài ra, có thể xuất các triệu chứng cảnh báo tình trạng bệnh ác tính như:
– Giảm cân mà không sử dụng phương pháp giảm cân nào: Triệu chứng này xuất hiện khi tình trạng bệnh đã tiến đến giai đoạn khó điều trị.
– Mệt mỏi: Người bệnh luôn có cảm giác mệt mỏi. Biểu hiện này xảy ra thường xuyên và không có lí do.
– Rối loạn tiêu hóa: Ăn nhanh no là một biểu hiện phổ biến ở bệnh ung thư lưỡi. Sau khi ăn xuất hiện tức bụng, xảy ra tình trạng đầy hơi, buồn nôn. Bụng trở nên căng, đại tiện thay đổi, trong phân có lẫn chất nhầy.
– Sốt: Triệu chứng này có thể kéo dài vài tháng. Làm cho bệnh nhân khó chịu và vô cùng mệt mỏi.
Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây ung thư lưỡi
Ung thư lưỡi chưa thể xác định được nguyên nhân đích danh gây ra bệnh, nhưng người ta đã tìm ra được các yếu tố khiến nguy cơ mắc phải bệnh ung thư lưỡi cao. Các yếu tố nguy cơ đó là:
Ung thư lưỡi là bệnh lý ác tính, chính vì vậy nhiều người rất lo sợ và nghĩ bệnh ung thư lưỡi có thể lây lan. Lý do vì sợ một khi ung thư đã di căn thì khối u đã ăn sang các bộ phận khác, ai tiếp xúc gần sẽ bị lây bệnh.
Tuy nhiên, ung thư lưỡi không phải là bệnh lây nhiễm. Các chuyên gia cho biết, bất kì loại ung thư nào, không ngoại trừ ung thư lưỡi cũng không thể lây từ người bệnh sang người khỏe mạnh. Theo đó, các hoạt động như nói chuyện, bắt tay, ăn uống chung với người bệnh… là hoàn toàn bình thường.
Nhưng nếu trong gia đình có người thân mắc bệnh thì những thành viên khác có nguy cơ ung thư lưỡi cao hơn người bình thường. Lý do là bởi đột biến gen di truyền trong gia đình có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Phần còn lại, tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh và khả năng điều trị triệt để, người ta tiên lượng tỷ lệ sống sau 5 năm theo từng giai đoạn như sau:
– Ung thư lưỡi giai đoạn đầu: 56%
– Ung thư lưỡi giai đoạn 2: 58.3%
– Ung thư lưỡi giai đoạn 3: 55.4%
– Ung thư lưỡi giai đoạn cuối: 43.4%
Phẫu thuật là biện pháp cơ bản và được dùng nhiều khi điều trị bệnh ung thư, và ung thư lưỡi cũng không phải là ngoại lệ.
Ung thư lưỡi giai đoạn đầu và ung thư lưỡi giai đoạn 2 có thể điều trị triệt căn bằng phẫu thuật, ở giai đoạn muộn hơn cần phải kết hợp điều trị phẫu thuật, xạ trị và hóa trị nhằm kéo dài thời gian sống và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh. Trong một số trường hợp ở giai đoạn muộn khi có chảy máu nhiều tại u phải phẫu thuật thắt động mạch cảnh ngoài để cầm máu.
Phương pháp này có thể sử dụng đơn thuần trong các trường hợp ung thư lưỡi giai đoạn muộn không còn chỉ định phẫu thuật hoặc xạ trị triệt căn trong trường hợp giai đoạn sớm.
Xạ trị cũng có thể dùng sau phẫu thuật nhằm diệt nốt những tế bào ung thư còn sót hậu phẫu thuật. Ngoài ra có thể xạ trị tại chỗ (xạ trị áp sát) bằng cách dùng nguồn phóng xạ đặt hoặc cắm vào tổn thương ung thư tại lưỡi nhằm tiêu diệt tổn thương.
Trong một số trường hợp ở giai đoạn muộn, tổn thương di căn xương; xạ trị vào vùng tổn thương di căn xương giúp giảm đau. Với các tổn thương di căn não có thể xạ trị gia tốc toàn não hoặc xạ phẫu bằng dao gamma quay để cải thiện thời gian sống thêm và chất lượng sống.
Có thể dùng theo đường toàn thân hoặc đường động mạch lưỡi, có thể đơn hoá chất hoặc phối hợp đa hoá chất.
Hóa chất có thể dùng trước, sau phẫu thuật – xạ trị hoặc hóa chất điều trị triệu chứng. Hóa trị trước phẫu thuật hoặc xạ trị nhằm mục đích thu nhỏ khối u, ngăn chặn sự phát triển của khối u cũng như ngừng cung cấp chất dinh dưỡng cho các tế bào ác tính.
Ngoài ra, người bệnh ung thư lưỡi cũng nên sử dụng thêm các loại thực phẩm chức năng để tăng cường sức khỏe trong quá trình xạ trị, hóa trị, giúp quá trình điều trị bệnh thuận lợi hơn. Hiện nay, Okinawa Fucoidan và Nano Fucoidan đến từ Nhật Bản là sản phẩm được nhiều người bệnh ung thư lựa chọn. Bởi cả hai sản phẩm đều có thành phần chính là Fucoidan được chiết xuất từ loại tảo nâu Mozuku ở Nhật Bản (loại tảo cho ra hàm lượng Fucoidan tốt nhất), có tác dụng vượt trội trong việc tăng cường đề kháng, nâng cao sức khỏe cho người bệnh, giúp hỗ trợ phòng ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư hiệu quả hơn.
Tất cả mọi người đều có nguy cơ mắc ung thư lưỡi, đó là sự thật trong xã hội ngày nay. Chính vì thế, việc phòng bệnh là điều vô cùng quan trọng để có một cuộc sống vui, khỏe, có ích.