Đau dạ dày nôn ra máu là dấu hiệu điển hình của xuất huyết dạ dày (chảy máu dạ dày). Đây là tình trạng cấp tính có mức độ rất nghiêm trọng. Nếu không được cầm máu kịp thời, tình trạng xuất huyết có thể kéo dài gây thiếu máu, hạ huyết áp, suy hô hấp và tử vong.
Đau dạ dày nôn ra máu là bị gì?
Đau dạ dày nôn ra máu là triệu chứng nghiêm trọng đặc trưng bởi cơn đau ở vùng thượng đi kèm với tình trạng nôn mửa ra máu tươi hoặc dịch có màu nâu cà phê. Triệu chứng này là dấu hiệu điển hình của xuất huyết dạ dày (chảy máu dạ dày).
Xuất huyết dạ dày phát sinh khi niêm mạc dạ dày bị viêm loét nặng khiến tĩnh mạch bị vỡ và xuất huyết. Chảy máu dạ dày là biến chứng cấp tính có mức độ nghiêm trọng và dễ gây tử vong nếu không được kiểm soát kịp thời.
Ngoài dấu hiệu đau dạ dày nôn ra máu, xuất huyết dạ dày còn biểu hiện thông qua các triệu chứng như:
Da nhợt nhạt: Người bị xuất huyết dạ dày thường có làn da xanh tái, nhợt nhạt và thiếu sức sống. Nguyên nhân là do dạ dày bị tổn thương dẫn đến tình trạng giảm khả năng chuyển hóa và hấp thu chất dinh dưỡng.
Đi ngoài có phân đen: Với những trường hợp xuất huyết âm thầm, máu từ dạ dày có thể đi theo thức ăn xuống ruột kết và được đào thải qua đường phân. Lúc này, máu thường bị oxy hóa và chuyển thành màu nâu đen.
Thiếu máu: Chảy máu dạ dày kéo dài có thể khiến cơ thể thiếu máu. Dấu hiệu nhận biết thiếu máu, bao gồm mệt mỏi, chóng mặt, choáng váng, vã mồ hôi, giảm huyết áp,…
Xuất huyết dạ dày là biến chứng rất nguy hiểm. Vì vậy ngay khi nhận thấy triệu chứng đau dạ dày nôn ra máu hoặc đi ngoài có phân đen, da nhợt nhạt, bạn nên chủ động đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và điều trị trong thời gian sớm nhất.
Đau dạ dày nôn ra máu thường là biến chứng của loét dạ dày tá tràng. Tuy nhiên triệu chứng này cũng có thể là hệ quả của việc sử dụng corticoid, NSAID hoặc do một số vấn đề sức khỏe khác.
Các nguyên nhân gây đau dạ dày nôn ra máu, bao gồm:
Viêm loét dạ dày tá tràng: Loét dạ dày tá tràng là nguyên nhân chủ yếu gây xuất huyết dạ dày. Biến chứng này có thể xảy ra do một số yếu tố kích thích như lạm dụng rượu bia, sử dụng NSAID và corticoid kéo dài.
Ung thư/ u lành tính dạ dày: Khối u ở dạ dày có thể gây xuất huyết khi có áp lực từ thức ăn hoặc axit dịch vị.
Sử dụng kháng sinh: Dùng kháng sinh kéo dài có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh trong dạ dày và đường ruột. Điều này làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn tiêu hóa và xuất huyết dạ dày.
Hội chứng Mallory Weiss: Hội chứng này đặc trưng bởi tình trạng nôn ói kéo dài sau sử dụng rượu bia và đồ uống chứa cồn. Áp lực từ quá trình nôn ói có thể gây vỡ tĩnh mạch ở dạ dày hoặc thực quản.
Ngoài các nguyên nhân chính, đau dạ dày nôn ra máu còn có khả năng phát sinh do nhiều yếu tố rủi ro như:
Lạm dụng rượu bia
Chấn động tinh thần mạnh
Stress, căng thẳng
Thời tiết thay đổi đột ngột
Chấn thương
Nhiễm khuẩn
Đau dạ dày nôn ra máu có nguy hiểm không?
Đau dạ dày nôn ra máu là biến chứng nghiêm trọng và có khả năng gây tử vong nếu không được kiểm soát kịp thời. Trong trường hợp xuất huyết cấp, bạn có thể bị mất máu nhiều dẫn đến tình trạng suy hô hấp, hạ huyết áp và tử vong.
Với trường hợp xuất huyết nhẹ và dai dẳng, bạn có thể đối mặt với một số biến chứng như thiếu máu, suy nhược cơ thể, tăng nguy cơ ung thư dạ dày, thủng dạ dày…
Chính vì vậy ngay khi phát hiện các dấu hiệu chảy máu dạ dày, bạn nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và tiến hành cầm máu trong thời gian sớm nhất. Chậm trễ trong việc thăm khám có thể làm tăng lượng máu bị thất thoát và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Chẩn đoán đau dạ dày nôn ra máu
Để chắc chắn triệu chứng đau dạ dày nôn ra máu là dấu hiệu của xuất huyết dạ dày, bác sĩ sẽ xem xét tiền sử bệnh lý (có bị viêm loét dạ dày hay không, tiền sử xuất huyết dạ dày,…) và chỉ định các biện pháp chẩn đoán sau:
Nội soi dạ dày: Nội soi dạ dày là thủ thuật chẩn đoán và điều trị xuất huyết dạ dày phổ biến nhất. Sau khi đưa ống nội soi vào bên trong, bác sĩ có thể xác định vị trí xuất huyết và tiến hành tiêm các chất làm đông máu vào vị trí này nhằm hạn chế tình trạng chảy máu kéo dài.
Chụp X-Quang có Baryt: Baryt là chất cản quang được sử dụng trong xét nghiệm hình ảnh bằng tia X nhằm hiển thị rõ biểu hiện của các cơ quan tiêu hóa. Xét nghiệm này được thực hiện nhằm xác định nguyên nhân gây xuất huyết.
Mổ bụng thăm dò: Với những trường hợp không thể xác định nguồn gốc xuất huyết, bác sĩ có thể mở bụng để kiểm tra dạ dày và các cơ quan tiêu hóa khác.
Điều trị đau dạ dày nôn ra máu cần được thực hiện trong thời gian sớm nhất nhằm bảo tồn tính mạng và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
1. Điều trị ban đầu
Sau khi nhập viện, bệnh nhân sẽ được truyền dịch qua đường tĩnh mạch nhằm cân bằng điện giải và hạn chế tình trạng hạ huyết áp quá mức. Trong trường hợp chảy máu nghiêm trọng, bác sĩ có thể tiến hành truyền máu và thực hiện các biện pháp hồi sức.
Sau khi tình trạng đã ổn định, bệnh nhân sẽ được nội soi nhằm chẩn đoán và điều trị. Trong quá trình nội soi, bác sĩ có thể tiêm các chất hỗ trợ đông máu vào vị trí xuất huyết hoặc sử dụng tiêm kẹp mạch máu tổn thương, sử dụng đầu dò nhiệt, tia laser hoặc đốt điện để cầm máu.
Tuy nhiên trong những trường hợp xuất huyết dạ dày không có đáp ứng với nội soi, bác sĩ sẽ tiến hành các phương pháp chẩn đoán khác. Trong một số ít trường hợp, bác sĩ buộc phải phẫu thuật mở nhằm xác định nguyên nhân xuất huyết và tiến hành cầm máu cho bệnh nhân.
2. Điều trị tiếp theo
Sau khi ổ xuất huyết được kiểm soát, bác sĩ có thể yêu cầu bạn điều trị các nguyên nhân gây xuất huyết dạ dày như viêm loét dạ dày, nhiễm vi khuẩn HP và u lành tính/ ung thư dạ dày.
Viêm loét dạ dày: Điều trị viêm loét dạ dày bao gồm sử dụng thuốc kháng axit, thuốc ức chế bơm proton hoặc thuốc kháng histamine H2. Bên cạnh việc sử dụng thuốc cần xây dựng lối sống lành mạnh và chế độ ăn khoa học nhằm phục hồi các niêm mạc bị viêm loét.
Nhiễm vi khuẩn HP: So với viêm loét dạ dày đơn thuần, loét dạ dày có kèm vi khuẩn HP cần điều trị theo phác đồ 3 hoặc 4 thuốc (bao gồm thuốc kháng sinh, thuốc ức chế bơm proton và một loại kháng sinh hỗ trợ khác). Vi khuẩn HP có khả năng kháng thuốc cao nên cần sử dụng thuốc đều đặn kết hợp các biện pháp tự nhiên nhằm kiểm soát và ức chế vi khuẩn hoàn toàn.
U lành tính/ ung thư dạ dày: Trong trường hợp này, điều trị ưu tiên là phẫu thuật cắt bỏ u. Tuy nhiên với những khối u ác tính không thể phẫu thuật, bác sĩ có thể chỉ định hóa xạ trị để kiểm soát tế bào ác tính và thu nhỏ kích thước khối u.
Phòng ngừa triệu chứng đau dạ dày nôn ra máu
Đau dạ dày nôn ra máu là tình trạng cấp tính có tiến triển nhanh chóng và mức độ nghiêm trọng. Do đó sau quá trình điều trị, bạn nên thực hiện một số biện pháp phòng ngừa sau:
Tích cực điều trị các bệnh lý nguyên nhân như nhiễm vi khuẩn HP, viêm loét dạ dày tá tràng, u lành tính, ung thư dạ dày,…
Không sử dụng rượu bia, đồ uống chứa cồn và các thực phẩm có độ acid cao như dưa chua, chanh, tắc.
Hạn chế tối đa việc sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) và corticoid. Để chống viêm và giảm đau, bạn có thể thay thế bằng Acetaminophen và thuốc ức chế chọn lọc COX-2.
Kiểm soát căng thẳng, tránh làm việc quá sức và dành thời gian nghỉ ngơi.
Uống đủ 2 lít/ ngày, bổ sung nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc và sữa chua nhằm trung hòa dịch vị dạ dày và phục hồi các niêm mạc bị thương tổn.
Kết hợp sử dụng thuốc điều trị với các thảo dược có khả năng làm liền ổ loét dạ dày như nghệ, đậu bắp, lá khôi, chè dây,…
Để giải quyết triệt để tình trạng này, người bệnh tốt nhất nên sớm tìm bài thuốc đặc trị. Một trong những giải pháp an toàn, hiệu quả tận gốc mà nhiều chuyên gia vẫn khuyên dùng và áp dụng là Đông y.
Chương trình VTV2 Vì sức khỏe người Việt giới thiệu bài thuốc Đông y là “giải pháp vàng” trong điều trị các chứng đau dạ dày
Đau dạ dày nôn ra máu là triệu chứng đặc trưng của xuất huyết dạ dày. Do đó ngay khi nhận thấy triệu chứng này, bạn nên chủ động thăm khám để được chẩn đoán nguyên nhân và điều trị trong thời gian sớm nhất.